بازنمایی کار کودک در جهان داستان؛خوانشی جامعه‌شناسانه از آثار محمدرضا یوسفی

Authors

  • جمالی, عاطفه
  • زبیدی, مریم
Abstract:

داستان‌های کودک و نوجوان به طور عام و داستان‌های کودکان کار و خیابانی به طور خاص، با فراهم آوردن زمینه و فضای تخیلی، به مخاطبان خود این امکان را می‌دهند تا ضمن هم‌ذات‌پنداری و همانندسازی با شخصیت‌های داستان، به وجهی خیالی اما معرفت‌شناسانه، ماجراها و کشمکش‌هایِ گاه ناخوشایندِ زندگی را تجربه کنند و افق دید خود را گسترش بخشند. با نگاهی مقایسه‌ای میان ادبیات داستانی کودک و نوجوان و مقوله‌‌ی جامعه­‌شناسی کار کودک، احتمالاً با نسبی بودن کار، نسبی‌بودن مفهوم کودک و نگاه‌های متفاوت به کار کودک مواجه خواهیم‌ شد. در این مقاله با استفاده از شیوه‌­ی پژوهش تحلیل محتوای کیفی و متن کاوی، داستان‌هایی از محمدرضا یوسفی با نگرشی جامعه­‌شناسانه بررسی شده‌­اند؛ تا به این پرسش بنیادین پاسخ داده شود که این داستان‌ها نسبت به کار کودک و زندگی کودکان کار و خیابان چه الگوها و دیدگاه‌هایی را بازنموده­‌اند؟ یافته‌ی نهایی پژوهش به اختصار نشان می‌دهد، محمدرضا یوسفی با بهره‌گیری از فضاهای گوناگون در آثار داستانی خویش، نگاه ایستا و ثابتی به این پدیده نداشته­‌است؛ کار برای کودک به مثابه‌ی مرحله‌ای برای گذار و تشرف او به بزرگسالی، کار در حکم مقوله‌ی تعرض به حقوق کودک و دنیای او، برتری بخشیدن به اشکالی از کار کودک در شرایطی خاص و... نمونه‌هایی از الگوهای بازنمایی شده در آثار وی است. واحد تحلیل در این مقاله، کلیت هر داستان خواهد بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی عناصر ایدئولوژیک در رمان «بابایار» اثر محمدرضا یوسفی

ایدئولوژی به دلیل پیوستگی ناگزیر با عقاید و افکار افراد، همیشه در روند تصمیم‌گیری‌ها و جریانات زندگی مردم نقشی انکار ناپذیر داشته و دارد. نویسندگان آثار ادبی نیز از این امر مستثنی نبوده و بی تردید آن‌ها نیز متأثر از ایدئولوژی‌های خود هستند؛ علاوه بر آن گاهی نیز ایدئولوژی‌های نظام آموزشی مسلط بر جامعه را تبلیغ می‌کنند. از این رو، پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی رمان «بابایار» نوشتة محمدرضا یوسف...

full text

بررسی بازنمایی کار کودکان در آثار داستانی کودک و نوجوان زبان فارسی (1390-1357)

در جوامع ابتدایی کودکان با داشتن حداقل بنیه ی بدنی مورد نیاز، وارد دنیای کار می شدند و فرزند آدمی ناچار به تجربه ی دوره های متعدد فرهنگی و اجتماعی نبوده است. اما دنیای صنعتی کار در چند قرن اخیر، حضور متخصصانی آگاه را می طلبد. در چنین فضایی کودکان در جایگاه نیروهای کار آینده قرار می گیرند و از تلاش برای آموزش و آماده سازی تدریجی آنان سخن به میان می آید. زمان بر بودن چنین تعلیماتی موجب پیدایش دور...

15 صفحه اول

سیمای کودکان کار در آثار داستانی کودک و نوجوان فارسی پس از انقلاب اسلامی

داستان‌های کودک و نوجوان، به طور عام و داستان‌های کودکان کار و خیابانی، به طور خاص، با فراهم آوردن زمینه و فضای تخیلی، به مخاطبان خود این امکان را می‌دهند تا ضمن هم‌ذات‌پنداری و همانندسازی با شخصیت‌های داستان، به وجهی خیالی، اما معرفت‌شناسانه، ماجراها و کشمکش‌های گاه ناخوشایند زندگی را نیز تجربه کنند و افق دیدشان را گسترش بخشند. از سویی، دقت‌نظر در شیوة تحلیل و جهت‌گیری‌های متون داستانی به مقول...

full text

بازنمایی فرهنگ کار در کتاب‌های داستانی کودکان

در این مقاله فرهنگ کار در کتاب‌های داستانی تألیف شده برای کودکان با استفاده از مقولات «مفهوم کار»، «معرفی کار یا انواع مشاغل»، «ارزش‌ها و رویه‌های کار»، «انواع نگرش‌ها نسبت به کار» و «چگونگی بیان محتوی» مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته است. جمعیت آماری در این مطالعه کلیه کتاب‌های داستانی تألیف شده برای کودکان 7 تا 12 سال در سال‌های 1380-1385 است و برای تحلیل و بررسی آنها از تکنیک تحلیل محتوا استف...

full text

نقد جامعه شناختی جنسیت در داستان های محمدرضا یوسفی (گروه های سنی الف تا ج)

جنسیت، یکی از مهم ترین بخش های هویت آدمی است که از طریق فرایند جامعه پذیری به ویژه در دوره ی کودکی در انسان شکل می گیرد. این فرایند، به شیوه های گوناگونی از جمله مطالعه ی آثار ادبیات داستانی امکان پذیر می-شود و کودکان نیز در این میان بسیار بیشتر از بزرگسالان در معرض این فرایند قرار می گیرند. از این رو، محتوای این آثار مانند نحوه ی معرفی نقش های زن و مرد، تعامل شخصیت ها با یکدیگر، خلق موقعیت ها،...

15 صفحه اول

بررسی شخصیت کودک در آثار داستانی هوشنگ مرادی کرمانی و محمدرضا بایرامی

ادبیات کودک و نوجوان از موضوعات نوپا در حوزه ادبیات فارسی است که در دوره معاصر مورد توجه نویسندگان و شاعران قرار گرفته است. هوشنگ مرادی کرمانی و محمد رضا بایرامی از نویسندگان توانای حوزه ی کودک و نوجوان ادبیات داستانی معاصر ایران هستند و در آثاری که خلق می کنند به شخصیّت کودک و نوجوان نگاه خاصی دارند. تعداد زیادی از داستان های هر دو نویسنده به مسائل بچه های روستا می پردازد. و کارهایی که کودکان و...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue None

pages  66- 47

publication date 2016-12

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023